Πώς μια θεραπεία για την ελονοσία κατέληξε στο Τζιν με Τόνικ

 Αν κοιτάξει κανείς την ιστορία, θα δει αυτοκρατορίες που ιδρύθηκαν από θρησκευτικό φανατισμό, άλλες λόγω έλλειψης φυσικών πόρων και άλλες λόγω δίψας για τσάι και μπαχαρικά. Υπάρχει όμως ένα φυτό που ήταν στο επίκεντρο πολλών αυτοκρατοριών σε όλων τον κόσμο. Ονομάζεται κιγχόνη και σήμερα, πολλοί το καταναλώνουν με τζιν και τόνικ ή σόδα.

Όταν οι Ισπανοί έφτασαν στην Αμερική τον 15ο και 16ο αιώνα, έφεραν μαζί τους -εκτός από όπλα και

άλογα- και ασθένειες που δεν υπήρχαν στον Νέο Κόσμο. Μια από αυτές τις ασθένειες ήταν η ελονοσία, η οποία ήταν άγνωστη σε εκείνο το μέρος του κόσμου μέχρι τότε. Μερικές φορές αποκαλούνταν "θέρμη", δηλαδή πυρετός, μιας και η ασθένεια συνοδευόταν από θανατηφόρο πυρετό και ανεξέλεγκτο ρίγος

Μέχρι τότε, δεν υπήρχε κάποια θεραπεία -τουλάχιστον όχι κάποια αξιόπιστη. Οι γιατροί του Μεσαίωνα προσπάθησαν με αφαίμαξη, με εκκαθαρίσεις ή ακόμη και με την κατανάλωση... αστρονομικών χαρτών μιας η κυκλική φύση της ασθένειας πιστευόταν ότι συνδέεται με τα άστρα. Πριν όμως ακόμα αρχίσει να εξαπλώνεται η ελονοσία στην Αμερική, οι λαοί των Άνδεων χρησιμοποιούσαν μια φυσική θεραπεία για τους πυρετούς: τον φλοιό του δέντρου κιγχόνη. 

Οι Ισπανοί αποικιοκράτες παρατήρησαν ότι ο φλοιός βοηθούσε στη θεραπεία μη-ελονοσιακών πυρετών και τον δοκίμασαν. Από εκείνη τη στιγμή και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η κιγχόνη έγινε η μόνη γνωστή θεραπεία για την ελονοσία. Ο διάσημος ταξινόμος Κάρολος Λινναίος αποκάλεσε το δέντρο "κιγχόνη", αλλά ο φλοιός του εξακολουθεί να αποκαλείται "κινίνη".

Η κινίνη εισήχθη στην Ευρώπη, και λόγω του ότι η εισαγωγή της έγινε μέσω των ιεραποστόλων απέκτησε το ψευδώνυμο "σκόνη των Ιησουιτών". Ο φλοιός όμως ήταν πάρα πολύ αποτελεσματικός στη θεραπεία του πυρετού και στη θεραπεία της ελονοσίας. 

Με την πάροδο του χρόνου, και όσο οι Ισπανοί κατακτητές καταλάμβαναν περισσότερη από τη νέα ήπειρο για τον εαυτό τους, άρχισαν να ρυθμίζουν αυστηρά τον έλεγχο της κινίνης, γιατί όποιος μπορούσε να ελέγξει την εξάπλωση της ελονοσίας θα είχε το πάνω χέρι μιας και όλο και περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη ξεκινούσαν τις κατακτήσεις τους.

Το 1778, η Ισπανία απαγόρευσε την εξαγωγή κινίνης από τα εδάφη της υπό την επιβολή θανατικής ποινής. Όμως, οι Βρετανοί και Ολλανδοί άποικοι κατάφερναν να βγάζουν παράνομα τα φυτά και άρχισαν να καλλιεργούν τα δικά τους δάση κιγχόνης στην Ινδία και αλλού. Ακόμη όμως και όταν η εποχή της εξερεύνησης ξεθώριασε και οι μεγάλες αυτοκρατορίες διαλύθηκαν, οι επαναστατικές εικόνες βασίζονταν στο φυτό. Για παράδειγμα, ο Σιμόν Μπολίβαρ το ενσωμάτωσε στο εθνόσημο του Περού.

Η κινίνη παρέμεινε η μόνη αποτελεσματική θεραπεία για την ελονοσία για μερικές εκατοντάδες χρόνια. Μόνο στη δεκαετία του 1940 έγιναν διαθέσιμες πιο αποτελεσματικές, συνθετικές, λύσεις. Αλλά όσο ήταν σε χρήση, ο κόσμος ανέπτυξε ορισμένα κόλπα για να καλύψει την πικρή, δυσάρεστη γεύση του φλοιού. Τα περισσότερα από αυτά έχουν να κάνουν με το αλκοόλ.

 

Το Quinquina είναι ένα απεριτίφ κρασί φτιαγμένο από ένα μείγμα βοτάνων και μπαχαρικών, συμπεριλαμβανομένης της κινίνης, και είναι το βασικό συστατικό στο δεύτερο αγαπημένο ποτό του James Bond, το Vesper. Στην Αγγλία όμως, ο πιο δημοφιλής τρόπος για να πάρει κανείς το φάρμακο ήταν ένα ανθρακούχο μείγμα κινίνης, ζάχαρης και νερού, σήμερα γνωστό ως τόνικ. 

Το ίδιο πράγμα που κάποτε ήταν θέμα ζωής και θανάτου, σήμερα σερβίρεται με τζιν και λάιμ.

Πηγή