Σαν σήμερα 22 Δεκεμβρίου: Το ναυάγιο του υπερωκεάνιου «Λακωνία» – Έπλεε φλεγόμενο για μία εβδομάδα

Στις 22 Δεκεμβρίου 1963, η ελληνική επιβατηγός ναυτιλία ζει μία από τις πιο σκοτεινές στιγμές της μεταπολεμικής περιόδου. Το κρουαζιερόπλοιο «Λακωνία», ένα από τα πιο γνωστά υπερωκεάνια της εποχής, τυλίγεται στις φλόγες στη μέση του Ατλαντικού Ωκεανού, ανοιχτά των νησιών Μαδέρα, μετατρέποντας ένα εορταστικό ταξίδι σε εφιάλτη.

Το «Λακωνία», πρώην ολλανδικό πλοίο με το όνομα «Johan van Oldenbarnevelt», είχε ναυπηγηθεί το 1929 και είχε περάσει σε ελληνικά χέρια στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Στις 19 Δεκεμβρίου 1963 αποπλέει από

το Σαουθάμπτον με προορισμό τη Νότια Αμερική, μεταφέροντας περισσότερους από 1.000 επιβάτες και μέλη πληρώματος, πολλούς από αυτούς μετανάστες που ταξιδεύουν για τις γιορτές.

Τρεις ημέρες αργότερα, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 22ας Δεκεμβρίου, ξεσπά πυρκαγιά στο κομμωτήριο της πρώτης θέσης. Πρόκειται για έναν χώρο γεμάτο εύφλεκτα υλικά της εποχής: λακ, οινόπνευμα, χημικά, περούκες και υφάσματα. Η πιθανότερη αιτία θεωρείται βραχυκύκλωμα ή αναμμένο τσιγάρο, σε μια περίοδο όπου το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους των πλοίων ήταν απολύτως συνηθισμένο.

Οι πρώτες προσπάθειες κατάσβεσης αποτυγχάνουν. Η φωτιά εξαπλώνεται γρήγορα μέσω του συστήματος εξαερισμού, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν δραματικά και οι πυκνοί καπνοί καθιστούν απροσπέλαστα κρίσιμα σημεία του πλοίου. Η έλλειψη σύγχρονων συστημάτων πυρασφάλειας και ο ανεπαρκής συντονισμός επιδεινώνουν την κατάσταση, ενώ λίγο αργότερα το μηχανοστάσιο πλήττεται, οδηγώντας σε απώλεια ισχύος και ελέγχου.

Το «Λακωνία» εκπέμπει σήμα κινδύνου και πλοία από διάφορες χώρες σπεύδουν σε βοήθεια, ανάμεσά τους βρετανικά, αμερικανικά και ελληνικά. Ακολουθεί μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις διάσωσης σε καιρό ειρήνης στον Ατλαντικό. Χιλιάδες άνθρωποι απομακρύνονται από το φλεγόμενο πλοίο μέσα σε χαοτικές συνθήκες, με σωσίβιες λέμβους να παρασύρονται από τα κύματα και επιβάτες να πέφτουν στη θάλασσα για να σωθούν.

Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες, το πλοίο εγκαταλείπεται οριστικά. Το «Λακωνία» μένει ακυβέρνητο, καμένο και εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης.

Το πιο σοκαριστικό στοιχείο δεν είναι μόνο η φωτιά, αλλά η διάρκειά της. Το πλοίο παραμένει φλεγόμενο για περίπου επτά ημέρες, ακόμα και αφού έχει εγκαταλειφθεί. Τα ξύλινα εσωτερικά, οι μοκέτες και τα εύφλεκτα διακοσμητικά τροφοδοτούν τις φλόγες, ενώ η απουσία αυτόματων συστημάτων πυρόσβεσης και η αδυναμία προσέγγισης από πλοία διάσωσης καθιστούν κάθε προσπάθεια κατάσβεσης αδύνατη.

Στις 29 Δεκεμβρίου 1963, το «Λακωνία» βυθίζεται οριστικά στον Ατλαντικό. Ο απολογισμός είναι βαρύς: 128 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από τη φωτιά, τον πνιγμό ή την υποθερμία, σε μια τραγωδία που συγκλονίζει τη διεθνή κοινή γνώμη.

Το ναυάγιο του «Λακωνία» οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές στους διεθνείς κανονισμούς ασφάλειας της ναυσιπλοΐας, ειδικά σε ό,τι αφορά την πυρασφάλεια και την εκπαίδευση πληρωμάτων. Για την Ελλάδα, το όνομα «Λακωνία» χαράσσεται στη συλλογική μνήμη ως σύμβολο μιας ναυτικής τραγωδίας που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα.

Πηγή