Στα πυκνά τροπικά δάση της ανατολικής Αυστραλίας και σε κάποιες περιοχές της Μαλαισίας και της Ινδονησίας, μεγαλώνει ένα φυτό που προκαλεί τον τρόμο τόσο των εξερευνητών, όσο και των ζώων.
Η θαμνώδης δεντροτσουκνίδα (dendrocnide moroides), γνωστή και ως “δέντρο που τσιμπάει” (gympie – gympie), είναι φυτό της οικογένειας της τσουκνίδας Urticaceae που προκαλεί πολύ οδυνηρό τσίμπημα με μακροχρόνιο πόνο.
Οφείλει την ονομασία του στους αυτόχθονες Gubbi Gubbi στη νοτιοανατολική Κουίνσλαντ. Δεν προκαλεί
εντύπωση λοιπόν το γεγονός ότι, είναι ένα φυτό που έχει χαραχτεί για χρόνια στη συλλογική μνήμη των τοπικών κοινοτήτων.Με εμφάνιση που εξαπατά, καθώς μοιάζει πολύ με μια τεράστια τσουκνίδα, η θαμνώδης δεντροτσουκνίδα, κρύβει ένα θανάσιμο όπλο: Τα αιχμηρά της τριχίδια, είναι γεμάτα με τοξίνες και μπορεί να προκαλέσουν πόνο που διαρκεί εβδομάδες, μήνες, ακόμη και χρόνια.
Έχει τη φήμη του πιο δηλητηριώδους φυτού της Αυστραλίας – ίσως και του κόσμου.
Δεν πρόκειται για υπερβολή. Η θαμνώδης δεντροτσουκνίδα, είναι ένας πολυετής θάμνος που μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι και τα 10 μέτρα, αν και συνήθως, δεν ξεπερνά τα 3 μέτρα σε πλήρη άνθιση.
Το πιο επώδυνο τσίμπημα στον κόσμο των φυτών
Τα μεγάλα φύλλα του, σε σχήμα καρδιάς, έχουν μήκος από 12 έως 22 εκατοστά, με οδοντωτές άκρες και επιφάνεια καλυμμένη με τριχίδια που τσιμπάνε. Τα τριχίδια αυτά, βρίσκονται στα φύλλα, το κοτσάνι, τα κλαδιά και τον καρπό του.
Με την πρώτη ματιά, ο καρπός του παραπέμπει σε μούρο – επειδή έχει μικρές ροζ ή μωβ σφαιρικές συστάδες. Κι όμως, ο καρπός του φυτού είναι βρώσιμος – εφόσον απομακρυνθούν όλα του τα τριχίδια, κάτι που μερικά πουλιά και ορισμένα θηλαστικά καταφέρνουν.
To φυτό ευδοκιμεί σε ξέφωτα σε ζούγκλες, ειδικά σε σημεία όπου γίνει φυσικές ή ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως πεσμένα δέντρα, όχθες ποταμών ή μονοπάτια. Εξαπλώνεται από τη χερσόνησο του ακρωτηρίου Γιόρκ στη βόρεια Αυστραλία και φτάνει στη Νέα Νότια Ουαλία, όπου θεωρείται απειλούμενο είδος.
Φυτρώνει και στα νησιά Μολούκες, στην Ινδονησία.
Θαμνώδης δεντροτσουκνίδα σε καταρράκτες κοντά στο Queensland, Απρίλιος 2024. Φωτογραφία: Steve Fitzgerald / Wikimedia Commons
Βάναυσος μηχανισμός άμυνας
Αυτό που κάνει τη θαμνώδη δεντροτσουκνίδα τόσο τρομακτική, είναι το περίπλοκο σύστημα άμυνάς της. Τα τριχίδια που την καλύπτουν, είναι εξαιρετικά εύθραυστα, σαν μικροσκοπικές, υποδόριες βελόνες οι οποίες με το πιο ελαφρύ άγγιγμα, διαπερνούν το δέρμα και σπάνε, απελευθερώνοντας απευθείας στον ιστό ένα κοκτέιλ τοξινών.
Ο πόνος γίνεται αμέσως αισθητός, προκαλώντας έντονο αίσθημα καψίματος, το οποίο επιδεινώνεται μέσα στα επόμενα 20 ή 30 λεπτά. Τα θύματα περιγράφουν την οδύνη που μπορεί να διαρκέσει ημέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, είναι τόσο ανυπόφορο που, τα θύματα δεν μπορούν να κοιμηθούν ενώ ορισμένοι έχουν χρειαστεί ακόμη και νοσηλεία.
Το βάσανο, ωστόσο, δεν σταματά εδώ: τα τριχίδια που μπορούν να παραμείνουν μέσα στο δέρμα για μήνες, επανενεργοποιούνται όταν έρχονται σ’ επαφή με το νερό, με τις αλλαγές της θερμοκρασίας ή με το απλό ξύσιμο στην μολυσμένη περιοχή.
Δύο γυναίκες, ανέμελες επειδή δεν έχουν ιδέα για τον κίνδυνο που τους περιβάλλει στο ξέφωτο. Φωτογραφία: Arthur McLeod / John Oxley Library, State Library of Queensland
The Invisible Danger: Toxins in the Air
O Ernie Rider, Αυστραλός δασοφύλακας που ακούμπησε το πρόσωπο και τον κορμό του στα φύλλα της θαμνώδους δεντροτσουκνίδας το 1963, περιγράφει την εμπειρία του: “Για δύο με τρεις ημέρες, ο πόνος ήταν σχεδόν αβάσταχτος. Δεν μπορούσα να δουλέψω, ούτε να κοιμηθώ. Ένιωθα πως δύο τεράστια χέρια έσφιγγαν το στήθος μου… Ο έντονος πόνος συνεχίστηκε για ακόμη δύο εβδομάδες.
Το αίσθημα του τσιμπήματος παρέμεινε για ακόμη δύο χρόνια και επανερχόταν κάθε φορά που έκανα μπάνιο με κρύο νερό. Τίποτα δεν συγκρίνεται μ’ αυτό. Είναι δέκα φορές χειρότερο από κάθε άλλο τσίμπημα”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου